Antwoord op vragen over het sociaal domein

Bijstand & gezinssituatie

Uw gezinssituatie is van belang voor uw bijstandsuitkering. Zie hieronder enkele gezinsvormen die relevant zijn voor het recht op bijstand.

Bent u getrouwd of geregistreerd partners, of woont u samen? En wilt u een bijstandsuitkering? Dan moet u de uitkering samen aanvragen. Voldoet u allebei aan de voorwaarden? Dan krijgt u samen het uitkeringsbedrag voor gehuwden. Het maakt niet uit of u kinderen heeft. Hoeveel u krijgt leest u bij Hoogte en betaling.

Voldoet maar één van beide partners aan de voorwaarden voor bijstand?

Dan krijgt waarschijnlijk alleen die partner een uitkering. Lees meer bij U of uw partner heeft geen recht op bijstand.

Wanneer bent u gehuwd voor de bijstand?

Let op: Voor de bijstand bent u misschien ook gehuwd als u samenwoont met:

  • een vriend of vriendin met wie u géén liefdesrelatie heeft;
  • een broer of een zus, of andere familieleden.

U bent voor de bijstand nooit gehuwd met

  • uw vader of moeder.
  • uw kind. Ook niet als dat kind ouder is dan 18 jaar.
  • uw grootouder, kleinkind, broer of zus, als een van u zorg nodig heeft die de ander geeft.

Ook niet als u met hen in hetzelfde huis woont.

Lees meer over bijstand en samenwonen bij Samenwonen: een gezamenlijke huishouding

Bent u volgens de bijstand niet gehuwd?

Woont u met een volwassene in huis die 21 jaar of ouder is? Maar bent u niet gehuwd volgens de bijstand? Of woont er naast uw partner nog een andere volwassene van 21 jaar of ouder in huis? Dan bent u voor de bijstand waarschijnlijk een kostendeler. U kunt namelijk de kosten van uw huishouden met die volwassene delen. Daarom krijgt u dan een lager uitkeringsbedrag. Het uitkeringsbedrag voor een kostendeler heet de kostendelersnorm.

Let op: Dit geldt ook als die andere volwassene uw kind is. Of uw vader of moeder, of grootouder of kleinkind. Wordt uw kind 21 en woont het bij u thuis? Dan bent u verplicht om dat aan de gemeente te laten weten. Dat is de inlichtingenplicht.

Bent u getrouwd, geregistreerd partners, of woont u samen? Maar heeft uw partner geen recht op bijstand? Als u zelf aan alle voorwaarden voldoet, heeft u zelf wel recht op een uitkering. Normaal gesproken krijgt u dan het uitkeringsbedrag voor een alleenstaande, of voor een alleenstaande kostendeler.


Wanneer heeft uw partner geen recht op een uitkering, terwijl u dat wel heeft?
Dat is bijvoorbeeld als hij/zij

  • geen verblijfsvergunning heeft;
  • te lang in het buitenland blijft;
  • in de cel zit.

Maar het inkomen van uw partner telt wél mee

Dit geldt alleen als u getrouwd of geregistreerd partners bent en niet als u samenwoont. Is het inkomen van u en uw partner samen te hoog? Dan heeft u geen recht op een uitkering. Of u krijgt een deel van het uitkeringsbedrag voor een alleenstaande of alleenstaande kostendeler.

Het eigen geld (vermogen) van uw partner telt ook mee

Dit geldt alleen als u getrouwd of geregistreerd partners bent en niet als u samenwoont. Heeft u samen meer dan € 12.040,-? Ook dan heeft u geen recht op een uitkering. Volgens de wet kunt u dan namelijk nog een tijdje van uw eigen geld (vermogen) leven. Lees meer bij U heeft niet te veel geld voor bijstand.

Volgens de bijstand bent u een alleenstaande ouder

  • als u volgens de bijstand niet gehuwd bent. (Lees meer bij U bent getrouwd of u woont samen).
  • En als u een ten laste komend kind heeft.
    • Dit is een kind

      • onder de 18 jaar;
      • waar u volgens de wet financieel verantwoordelijk voor bent;
      • dat uw eigen kind is, uw stiefkind of uw geadopteerde kind;
      • dat in Nederland woont;
      • waar u kinderbijslag voor kunt krijgen. Kinderbijslag vraagt u aan bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB). 

Hoe hoog is uw uitkering als u alleenstaande ouder bent?

Dit leest u op Hoogte en betaling.

Gaat de gemeente berekenen hoe hoog uw uitkering precies moet zijn? Dan houdt zij daarbij rekening met uw inkomsten en uw eigen geld (vermogen). Maar óók met het eigen geld van uw kind!

Het basisbedrag voor uw uitkering is hetzelfde als voor een alleenstaande zonder kinderen. Waarschijnlijk krijgt u wel extra kindgebonden budget van de Belastingdienst.

Woont er nog een volwassene in uw huis?

Bent u voor de bijstand een alleenstaande ouder? Maar woont er nog een andere volwassene van 21 jaar of ouder in uw huis? Dan bent u voor de bijstand waarschijnlijk een kostendeler. U kunt namelijk de kosten van het huishouden met elkaar delen. Daarom krijgt u dan een lager uitkeringsbedrag. Het uitkeringsbedrag voor een kostendeler heet de kostendelersnorm.

Let op: Dit geldt ook als die andere volwassene uw kind is. Of uw vader of moeder, of grootouder of kleinkind. Wordt uw kind 21 jaar en woont het bij u thuis? Dan bent u verplicht om dat aan de gemeente te laten weten. Dat is de inlichtingenplicht.

Volgens de bijstand bent u een alleenstaande

  • als u geen kinderen heeft die bij u wonen en die jonger zijn dan 18 jaar
  • en als u volgens de bijstand niet gehuwd bent.

 

Lees meer bij U bent getrouwd of u woont samen.

Woont er nog een volwassene in uw huis?

Bent u voor de bijstand een alleenstaande? Maar woont er wel nog een volwassene van 21 jaar of ouder in hetzelfde huis? Dan bent u voor de bijstand waarschijnlijk een kostendeler. U kunt namelijk de kosten van het huishouden met elkaar delen. En dan krijgt u een lager uitkeringsbedrag. Het uitkeringsbedrag voor een kostendeler heet de kostendelersnorm.

Let op: Dit geldt ook als die andere volwassene uw kind is. Of uw vader of moeder, of grootouder of kleinkind. Wordt uw kind 21 jaar en woont het bij u thuis? Dan bent u verplicht om dat aan de gemeente te laten weten. Dat is de inlichtingenplicht.

Gaat u uit elkaar?

Had u nog geen uitkering? En heeft u nu te weinig geld om van te leven? Als u aan alle voorwaarden voldoet, heeft u recht op een uitkering. Had u al een uitkering samen met u ex-partner? Dan moet u nu voor uzelf opnieuw een uitkering aanvragen.

Lees verder bij U gaat scheiden.

Hoe hoog is uw uitkering als u alleenstaande bent?

Dit leest u bij Hoogte en betaling.

Heeft u al een bijstandsuitkering en gaat u scheiden?

U bent verplicht om uw scheiding aan de gemeente te laten weten. Dat is de inlichtingenplicht. Zolang u samen blijft wonen bent u voor de bijstand gehuwd. Als u apart gaat wonen, moet u ieder een eigen uitkering aanvragen.

Heeft u nog geen bijstandsuitkering en gaat u scheiden?

En heeft u na de scheiding niet genoeg geld om van te leven? Als u dan aan de voorwaarden voldoet, heeft u recht op een uitkering.

Eén voorwaarde voor een uitkering is dat u niet te veel eigen geld (vermogen) heeft. Dat kan de gemeente pas bekijken als de scheiding helemaal geregeld is. Maar u kunt meestal toch alvast een uitkering krijgen.

Misschien moet u de uitkering later weer terugbetalen

Is de scheiding helemaal geregeld? En heeft u dan eigen geld (vermogen)? U bent verplicht om dat aan de gemeente te laten weten. Dat is de inlichtingenplicht. Dan bekijkt de gemeente of u een deel van de uitkering kunt terugbetalen.

Lees meer over eigen geld (vermogen) bij U heeft niet te veel geld voor bijstand.

Uw woonsituatie na de scheiding

Uw situatie

Uw recht op bijstand

U verkoopt de woning die u samen met uw ex-partner heeft gekocht.

 

Is de woning verkocht? Dan bekijkt de gemeente hoeveel eigen geld (vermogen) u heeft. En of u (een deel van) de uitkering die u kreeg moet terugbetalen.

U blijft in de eigen woning wonen. Het huis komt op uw naam te staan.

Dan heeft u een eigen huis. Heeft u daarnaast toch niet genoeg geld om van te leven? Dan heeft u wel recht op een uitkering, als u aan de voorwaarden voldoet. Maar misschien krijgt u die dan te leen.

Lees meer bij U heeft een eigen huis.

U verhuist naar een andere woning

Soms kunt u bijzondere bijstand krijgen voor de kosten van uw verhuizing. Of voor de inrichting van uw nieuwe huis. Vraag bij uw gemeente of dat zo is.

U gaat bij iemand anders wonen

Lees meer hierover bij

Uw ex-partner betaalt uw woonkosten (gedeeltelijk)

Waarschijnlijk krijgt u dan een lagere uitkering.

Over alimentatie

Wat is alimentatie?
Alimentatie is geld dat u van uw ex-partner krijgt om van te leven. Na uw scheiding blijven u en uw ex-partner namelijk verplicht om voor elkaar te zorgen. En ook voor de kinderen die u samen heeft. Dit heet onderhoudsplicht. Meestal bepaalt de rechter hoeveel uw ex-partner moet betalen.

Er is partneralimentatie en kinderalimentatie.

Partneralimentatie
Heeft u voor uzelf niet genoeg geld om van te leven? Dan moet uw ex-partner u alimentatie betalen. Dit geldt voor zover uw ex-partner het kan missen. Dat is de alimentatieplicht.

Alimentatieplicht is niet voor altijd

  • Heeft u samen geen kinderen? En bent u nog geen vijf jaar getrouwd of geregistreerd partners geweest? Dan duurt de alimentatieplicht even lang als u getrouwd of geregistreerd partners was.
  • Heeft u samen wel kinderen? Of heeft u geen kinderen, maar bent u vijf jaar of langer getrouwd of geregistreerd partners geweest? Dan duurt de alimentatieplicht normaal gesproken twaalf jaar. Soms bepaalt de rechter dat de alimentatieplicht korter of langer is.
  • Krijgt u alimentatie voor uzelf en gaat u met iemand anders samenwonen of trouwen? Dan hoeft uw ex-partner geen alimentatie meer te betalen.

Kinderalimentatie
Volgens de wet zijn beide ouders verplicht om voor hun kinderen te zorgen. Dat geldt tot het kind 21 jaar is. Is uw kind nog geen 18? Dan gaat de kinderalimentatie naar degene die het meest voor het kind zorgt. Als uw kind 18 jaar of ouder is, krijgt hij/zij de alimentatie normaal gesproken zelf.

Alimentatie en uw bijstandsuitkering

Heeft u een uitkering? Dan trekt de gemeente alimentatie van uw uitkering af. Voor de bijstand hoort alimentatie namelijk bij uw inkomen. Dat geldt ook voor kinderalimentatie, zolang uw kind nog geen 18 is.

Is uw kind 18 jaar of ouder? Dan gaat de alimentatie naar het kind zelf. Die alimentatie trekt de gemeente niet van uw uitkering af.

U bent verplicht om alimentatie aan te vragen
Vraagt u een bijstandsuitkering aan? Meestal moet u dan van de gemeente alimentatie aanvragen. Als u namelijk genoeg alimentatie krijgt, heeft u minder of geen bijstand nodig.

Betaalt uw ex-partner geen alimentatie?
En heeft de rechter bepaald dat hij/zij wel alimentatie moet betalen? Dan moet u waarschijnlijk naar het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (LBIO). Het LBIO zorgt dan dat uw ex-partner de alimentatie aan hen betaalt. En dan krijgt u het van het LBIO.

Soms verhaalt de gemeente uw uitkering op uw ex-partner. Dat betekent dat uw ex-partner maandelijks uw uitkering (gedeeltelijk) aan de gemeente terug moet betalen. Betaalt uw ex-partner niet? Dan gaat de gemeente naar de rechter.

Woont u niet meer samen met uw partner? Maar zorgt u allebei ongeveer evenveel voor uw kinderen onder de 18 jaar? Dan bent u co-ouders. De gemeente bepaalt of u inderdaad co-ouders bent.

Bent u co-ouder en heeft u een uitkering?

Dan moet u de gemeente laten weten hoe u de zorg voor uw kinderen heeft verdeeld. Dat is de inlichtingenplicht. U hoeft de zorgverdeling niet door de rechter te laten bepalen.

Gaat u later meer of minder voor uw kinderen zorgen?
En duurt die verandering langer dan een maand? Dan moet u dat ook aan de gemeente laten weten. Uw uitkering verandert normaal gesproken niet. Maar waarschijnlijk mag u dan meer of juist minder eigen geld (vermogen) naast uw uitkering hebben.

Waarschijnlijk krijgt één van u beiden extra kindgebonden budget van de Belastingdienst. Dat is de ALO-kop (alleenstaandeouderkop). U moet de ALO-kop in principe zelf met elkaar verdelen.

Heeft u een bijstandsuitkering en krijgt u een kind? Dan bent u verplicht dat aan de gemeente te laten weten. Dat is de inlichtingenplicht. Uw uitkering wordt niet hoger of lager als u een kind krijgt. Maar andere dingen veranderen wel.

Heeft u een uitkering voor gehuwden met uw partner? En krijgt u een kind?
Dan blijft uw uitkering hetzelfde. Ook het bedrag aan eigen geld (vermogen) dat u naast uw uitkering mag hebben blijft gelijk. En normaal gesproken blijft u daarbij allebei verplicht om werk te zoeken.

Bent u alleenstaand en krijgt u een kind?
U krijgt zelf een eigen kind, een adoptiekind, of een pleegkind dat nog geen 5 jaar is. Dan blijft uw uitkering hetzelfde. Is het uw eigen kind of adoptiekind? Dan mag u meer eigen geld (vermogen) hebben naast uw uitkering.

Tot het kind 5 jaar is hoeft u normaal gesproken geen werk te zoeken. Dit heet ‘ontheffing van de arbeidsplicht’. U moet er zelf om vragen bij de gemeente. Misschien moet u in deze periode een opleiding of re-integratietraject volgen. Daardoor heeft u meer kans op betaald werk als uw kind 5 jaar is.

Let op: Krijgt u nog een kind?
Dan krijgt u niet nog eens 5 jaar waarin u niet naar werk hoeft te zoeken. De ‘ontheffing van de arbeidsplicht’ kunt u namelijk maar één keer krijgen volgens de wet.

Verhuist u naar een andere gemeente, voordat uw kind 5 jaar is?
Dan verhuist uw ontheffing mee. Dus u hoeft ook daar nog niet naar werk te zoeken. Maar ook daar krijgt u bij een tweede kind geen ontheffing meer.

Bent u alleenstaand? En heeft u kinderen jonger dan 12 jaar
Ook als uw kinderen nog geen 12 jaar zijn moet u proberen werk te vinden. Maar alleen als u opvang heeft voor de kinderen. Daarvoor kunt u kinderopvangtoeslag aanvragen bij de Belastingdienst.

Uw kind wordt 18 jaar

Als u een uitkering heeft, bent u verplicht dat aan de gemeente te laten weten. Dat is de inlichtingenplicht.

Wat gebeurt er met de uitkering van de ouders?
Bent u gehuwd en wordt uw kind 18?
Dan blijft uw uitkering hetzelfde. Ook het bedrag aan eigen geld (vermogen) dat u naast uw uitkering mag hebben blijft hetzelfde.

Bent u alleenstaand en wordt uw kind 18?
En wonen er nu geen kinderen onder de 18 meer bij u? Uw uitkering blijft dan hetzelfde. Maar u mag naast uw uitkering minder eigen geld (vermogen) hebben. Lees meer hierover op U heeft niet te veel geld voor bijstand.

Vanaf 18 jaar kan uw kind zelf een uitkering krijgen
Maar die krijgt hij/zij niet zomaar. School gaat namelijk voor. Kan uw kind een opleiding volgen waar hij/zij studiefinanciering voor krijgt? Dan moet uw kind dat normaal gesproken doen. En dan heeft hij/zij geen uitkering nodig. Lees meer hierover op U bent 18, 19 of 20 jaar.

Ben je jonger dan 18 jaar en krijg je een kind?

Voor jezelf heb je geen recht op bijstand. Maar voor je kind misschien wel. Bijvoorbeeld als je zelf geen inkomen hebt. En de vader van het kind ook niet (genoeg) kan meebetalen. Bij de gemeente kun je vragen wat er mogelijk is.

Bent u pleegouder en krijgt u pleegvergoeding?
Pleegvergoeding trekt de gemeente niet van uw uitkering af. Heeft uw pleegkind inkomsten of eigen geld (vermogen)? Daar kijkt de gemeente ook niet naar als zij uw uitkering berekent. Voor de bijstand hoort uw pleegkind namelijk niet bij uw gezin.

Bent u pleegouder en krijgt u geen pleegvergoeding?
En leeft u van een uitkering? Dan heeft u eigenlijk te weinig geld. Soms kan uw pleegkind dan een uitkering krijgen van de gemeente. Maar alleen als u op geen enkele andere manier geld kunt krijgen voor dit kind. Bijvoorbeeld van zijn/haar ouders.

Leeft u van een uitkering en heeft u speciale kosten voor uw pleegkind?
Dan moeten de ouders van het kind u daar geld voor geven. Kunnen zij dat niet, bijvoorbeeld omdat zij ook van een uitkering leven? Dan kunnen zij bij de gemeente bijzondere bijstand aanvragen voor die speciale kosten voor hun kind. Voor de bijstand hoort uw pleegkind namelijk nog steeds bij het gezin van de ouders. Ook als het daar niet woont.

Ben je een pleegkind en word je 18 jaar?
Als je 18 jaar bent geworden kun je zelf een bijstandsuitkering aanvragen. Ook als je pleegouders nog steeds pleegvergoeding voor je krijgen. Voor recht op een uitkering moet je wel aan de voorwaarden voor bijstand voldoen. Lees meer hierover op U bent 18, 19 of 20 jaar

Lees ook

Deze ruimte is bestemd voor relevante documenten en formulieren van uw gemeente.

Helaas doet uw gemeente nog niet mee aan deze website zodat wij deze informatie hier niet kunnen weergeven.